Guatr Nedir?
Birçok kişinin boyundaki bir şişlik olduğunu ve ameliyatla tedavi edildiğini bildiği guatr, boynun ön alt kısmında yer alan tiroid bezi büyümesine verilen addır. Bu bez bir salgı bezi olmakla beraber hormon salgılamaktadır. Salgıladığı esas hormon ise tiroid hormonu ya da tiroksin olarak adlandırılmaktadır.
Bir iç salgı bezi olan tiroid bezinin yaşamak için ihtiyacımız olan gerekli kimyasal ve fiziksel olayları düzenlemek gibi bir görevi bulunmaktadır. Bu görevi yerine getirebilmek için de iyot depolaması söz konusudur. Bu bezin iltihaplanması ya da aşırı büyümesi durumunda işlevlerini tam olarak yerine getirememesi sonucunda da guatr hastalığı meydana gelmektedir.
Guatr Çeşitleri
1- Basit Guatr: Salgılanan tiroid hormonlarının normal olmasına rağmen büyümüş olan ve bez içinde nodül bulunmayan guatr çeşididir.Bu sebeplere bağlı olarak bu tür guatrlara “basit guatr” denmektedir.
2- Nodüler Guatr: Tiroid bezinin büyüdüğü ancak içinde nohut ya da leblebi büyüklüğünde yumrular olarak tanımladığımız nodüllerin bulunduğu guatr çeşididir. Bu türde tiroid hormonlarının normal ya da artmış olduğunu görebilmek mümkündür.
3- Dalan Guatr (Torasik ya da Plonjan Guatr): Tiroid bezinin göğüs kafesine doğru büyümesiyle göğüs kafesine doğru girmesi ya da daraalması durumudur.
4- Yalancı Guatr: Tiroid bezinin doğuştan normal yerleşim yerinden biraz daha olduğu ve bilhassa ince boyunlu bayanlarda görülen durumdur. Ultrason ile görüntüleme sayesinde tiroid hacminin büyümediği ve guatr bulunmadığı tespit edilmektedir.
Guatr’ın genel olarak iki farklı oluşum sebebi bulunmaktadır. Bunlar: yapısal (anatomik) ve fonksiyonel olarak adlandırılmaktadır. Fonksiyonel olan hastalığa baktığımız zaman tiroidin hormon yapımının dışında az ya da çok hormon yapımı sonucunda vücut fonksiyonlarında bozukluklar meydana geldiğini görebilmek mümkündür. Normal seviyelerde tiroit hormonu bulunanlara ötiroit, herhangi bir sebeple tiroit hormonunun üretilmesinde azalma olması durumuna hipotiroidi ve aşırı hormon üretimine ise hipertiroidi denmektedir.
Guatr Nedenleri
- İyot eksikliği ve gebelikte vücudun artan hormon ihtiyacına bağlı olarak meydana gelebilir.
- Nodül sebebi ile tiroid bezi büyüyebilir.
- Tiroid kanserine bağlı olarak guatr oluşabilir.
- Tiroid bezinin iltihaplanması da tiroid bezinin büyümesine sebep olur.
- Hipertiroidi ve hipotiroidi de guatr hastalığına sebep olur.
-Hipotiroidi Belirtileri
- Kabızlık
- Kilo alımı
- Yavaş hareket etme
- Yavaş düşünme
- Ağır kanamalı adet görme
- Üşüme
- Ciltte kuruma
- Saç dökülmeleri
- Halsizlik
- Enerji eksikliği
-Hipertiroidi Belirtileri
- Aşırı sinirli olma
- Kilo kaybetme
- Titreme
- Hafif geçen ya da kısa süreli adet dönemleri
- Çarpıntılar
- Kalp hızında artma
- Bağırsak hareketlerinde artış
- Halsizlik
- Bitkinlik duygusu
Guatr Hastalığı Belirtileri
- Tiroid bezinin büyümesi sonucu boyunda meydana gelen şişlik
- Baş ağrısı
- Nedensiz kaşıntı
- Kalp çarpıntısı
- Gözlerde şişme
- İshal
- Mide bulantısı
- Kusma
- Terleme
- Titreme
- Tiroid bezinin aşırı şişmesine bağlı olarak soluk borusunda baskı ve buna bağlı nefes alıp vermede güçlük, öksürük, hırıltılı nefes alıp verme ve yutkunma güçlüğü oluşabilir.
- Aşırı şişen tiroid bezi boyun bölgesinde bulunan damarlara baskı yaparak kan akışını azaltabilir. Bu durum sebebi ile oksijen azlığına bağlı olarak baş dönmesi meydana gelebilir.
Guatr Tedavisi
Tiroid bezinin ne kadar büyüdüğü ve tiroid hormonunun seviyesine bağlı olarak farklı tedavi yöntemleri uygulanabilmektedir. Hormon tedavisi gerçekleştirilerek tiroid bezinin küçülmesi mümkündür. Ayrıca tiroid bezinin büyümesinin sebebi iyot eksikliği ise bu durumda iyot ve potasyum takviyesi yapılması gerekebilmektedir. Bunların dışında tiroid bezinin küçültülmesi için radyoaktif iyot tedavisi de uygulanabilir. Bu yöntemin tiroid bezinin aşırı hormon ürettiği durumlarda tercih edildiğini görebiliyoruz. Ancak ilaçlarla küçültülemeyen durumlar için ileriki aşamalarda “tiroidektomi” adı verilen ameliyatla tiroid bezinin çıkarılması mümkündür.
Guatr Ameliyatı
Genel anestezi ile uyutulan hastaların boynunun ön yüzüne 5-6 cm uzunluğunda yatay bir kesi atılır. Burada tiroid bezinin damarları bağlanarak kesilir. Buradan bezin büyük bir kısmı ya da tamamı çıkartılmaktadır. Kötü huylu hastalık olması durumunda bezin tamamının çıkarılması gerekir. Nodül bulunanlarda tek tek tüm nodüllerin çıkarılması cerrahi teknik açısından uygun değildir. İşlem süresinin genellikle 90 ile 120 dakika arasında sürdüğü görülür ve hastanın 1 gün hastanede yatması gerekir.
